اگر برای اولین بار است که عکاسی منظره را شروع می‌کنید، احتمالا سوالات زیادی ذهنتان را مشغول کرده‌است. عکاسی منظره یک زمینه بصری نیست و به‌طور مستقیم نمی‌شود آن را درک کرد، بنابراین همه افراد نمی‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند. به این دلیل، عکاسی منظره یک زمینه ارزشمند از سبک‌های عکاسی محسوب می‌شود و بسیاری از عکاسان می‌خواهند با یادگیری نکات و تکنیک‌های بیشتر مهارت خود را در این زمینه افزایش دهند. در این مقاله، برخی از بهترین نکات مربوط به عکاسی منظره را برای مبتدیان به اشتراک می‌گذاریم. همچنین پیشنهاداتی می‌دهیم که ممکن است با چیزی که قبلا شنیده‌اید متفاوت باشد!
۱- برای شروع عکاسی منظره از قوانین ترکیب‌بندی پیروی نکنیم!
وقتی که خلاقیت در عکاسی ما وجود داشته باشد، خیلی آسان است که به یک سری از نکات و پیشنهادهای اساسی که عکاسی را برای ما ساده‌تر می‌کند بپردازیم. اما مشکل بسیاری از این نکات این است که یک روند پیچیده عکاسی را خیلی ساده می‌کند در صورتی که در واقعیت و عمل به این سادگی نیست! برای مثال قانون یک سوم، که می‌تواند یک نکته کمکی باشد اما یک فرایند کاملا شخصی را در یک شبکه غیرشخصی تقسیم می‌کند. عکس‌های یک عکاس را که دوست دارید، مشاهده کنید. احتمال اینکه آن‌ها عکس‌های خود را بر اساس اینکه منظره یا سوژه خوب بنظر می‌رسد گرفته باشند بیشتر است از اینکه عکس‌های خود را بر اساس یک فرمول از قبل تعیین شده گرفته باشند. تازه گاهی اوقات سادگی در عکاسی هم باعث می‌شود مفهوم عکس ما واضح‌تر بیان شود.
این مساله فقط شامل قانون یک سوم نمی‌شود، بلکه شامل همه قوانین می‌شود. نسبت طلایی، تقارن پویا، قاعده مثلث‌ها و موارد دیگر، همه این‌ها نکات و فرمول‌هایی هستند که روی کاغذ خوب به‌نظر می‌رسند و ممکن است به عنوان نکاتی پایه برای مبتدیان خوب باشد اما با عکاسی پیشرفته و خلاق ارتباطی ندارد.
دلیل آن این است که ترکیب‌بندی برای هر عکس باید متفاوت باشد. این قوانین کاملا به صحنه روبه‌رو ما و همچنین سبک عکاسی منظره شخصی ما بستگی دارد.
یک قانون ساده‌تر و بهتر که پیشنهاد می‌دهیم این است: عکس را طوری بگیریم که مفهومی که دوست داریم را بیان کند. ابتدا هدف خودمان یا به عبارتی مفهومی که می‌خواهیم با آن عکس بیان کنیم را مشخص می‌کنیم. سپس عناصری که در صحنه هستند و بیشترین اهمیت دارند را انتخاب می‌کنیم و آن‌ها را طوری نمایش می‌دهیم که بر روی هدف عکس تاکید داشته باشند. به عقب یا جلو می‌رویم، دوربین خود را به سمت بالا، پایین و پهلو حرکت می‌دهیم. تنظیمات فنی و تجهیزات دوربین خودمان را به گونه‌ای انتخاب می‌کنیم که با آن بتوانیم پیام خلاقانه خودمان را برسانیم. در مرحله آخر فقط عکس می‌گیریم!
۲- زیاد عکس بگیریم
عکس گرفتن و تمرین کردن بهترین راه برای بهتر شدن در عکاسی منظره است. تا جایی که امکان دارد وقت‌مان را پشت دوربین‌مان بگذرانیم.
همچنین خیلی مهم است که به بهترین تصاویر خودمان نگاه کنیم و از خودمان سوال‌هایی بپرسیم. چه عواملی باعث شده که عکس‌مان خوب باشد؟ آیا با درنظر گرفتن نکاتی دیگر می‌توانیم عکس بعدی‌مان را بهتر کنیم؟ جواب‌ها و نکات را یادداشت می‌کنیم تا در زمان دیگر از آن‌ها استفاده کنیم. این عمل را می‌توانیم برای عکس‌های بد هم انجام بدهیم.
اگر بسیاری از عکس‌های ما زیاد روشن یا تاریک هستند، باید بیشتر بر روی مهارت نوردهی خودمان کار کنیم. اگر عکس‌مان واضح نیست باید ببینیم چه چیزی نیاز به اصلاح دارد و یا اگر به همه این موارد تسلط داریم اما عکس‌های منظره ما تاثیر عاطفی و احساسی ندارند، باید به نور، سوژه و ترکیب‌بندی توجه بیشتری بکنیم.
۳- بی‌رحمانه نقد کنیم
نه‌تنها باید برای بهبود در سبک عکاسی منظره زیاد عکس بگیریم بلکه باید آن‌ها را نقد کنیم. انتقاد کردن همیشه سرگرم‌کننده یا آسان نیست، اما از طریق آن می‌توانیم اشتباهات خودمان را تشخیص بدهیم.
حتی اگر قصد حذف یک عکس را داشته باشیم، همیشه چند ثانیه صبر کنیم و از خودمان بپرسیم که چرا می‌خواهیم آن عکس را حذف کنیم. هدف این‌کار این است که دوباره از تکرار یک اشتباه در عکاسی‌های آینده پرهیز کنیم. البته که نقد عکس‌های خودمان بسیار دشوار است و همیشه امکان‌پذیر نیست. برای مثال وقتی پشت‌صحنه دشواری گرفتن یک عکس در ذهنمان می‌آید باعث می‌شود واقع‌گرایانه انتقاد نکنیم.
منظورمان از حرف بالا چیست؟ تصور کنیم به‌سختی و با تحمل چالش‌های زیاد بر روی یک کوه برفی رفته‌ایم و می‌خواهیم از کهشکان راه شیری عکس بگیریم. مدت زیادی را هم صرف گرفتن عکس مناسب می‌کنیم. مسلما اگر انتقاد کردن از این عکس با یاداوری سختی‌هایی که کشیدیم، بسیار سخت است.
بهترین کار این است که عکس‌مان را به یک عکاس دیگر نشان دهیم و نظرات تخصصی بگیریم و یا به افرادی دیگر عکس‌مان را نشان دهیم و از آن‌ها نظرسنجی کنیم. به اشتراک گذاشتن عکس در شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام را برای بازخورد اول‌مان توصیه نمی‌کنیم و بهتر است بعد از گرفتن بازخورد از دیگر عکاسان این کار را انجام دهیم. راه‌حل دیگر این است که صبر کنیم تا سختی گرفتن آن عکس را از یاد ببریم یا اینکه زیاد بر روی تصمیم ما تاثیر نداشته باشد و بعد خودمان آن را نقد کنیم که این‌کار می‌تواند زمان‌بر باشد.
۴- برای عکاسی منظره حتما یک سه‌پایه بیاوریم
هرکجا می‌رویم یک سه‌پایه بیاوریم. برای عکاسی منظره، سه‌پایه شاید مهم‌ترین وسیله‌ای باشد که می‌توانید داشته باشید. سه‌پایه باعث بهبود کیفیت عکاسی ما می‌شود. این وسیله دوربین ما را ثابت نگه می‌دارد و به ما این امکان را می‌دهد که پس از تاریک شدن هوا، با نوردهی طولانی عکس بگیریم و همچنین باعث می‌شود بتوانیم از بهترین کیفیتی که دوربین‌مان می‌تواند ارائه کند، استفاده کنیم.
اگر قصد داریم عکاسی منظره کنیم باید یک سه‌پایه داشته باشیم. چه بخواهیم در حیاط پشتی خونه‌مان عکس بگیریم یا اینکه بخواهیم بر قله کوه عکس بگیریم. آره، قبول داریم، استفاده از سه‌پایه آنچنان خوشحال‌کننده نیست چون سنگین و گران هستند. اما با این وجود یکی از تجهیزات کلیدی مورد نیاز برای عکاسی منظره است.
کدام سه‌پایه را باید تهیه کنیم؟ تهیه سه‌پایه بستگی به بودجه ما دارد. اگر بخواهیم زمینه و سبک عکاسی منظره را به‌عنوان تخصص خودمان انتخاب کنیم، در نهایت بهترین سه‌پایه‌ای که می‌توانیم تهیه کنیم یک سه‌پایه فیبر کربنی است. آن‌ها بسیار سبک‌وزن هستند اما قیمت آن‌ها زیاد است. تا زمانی که نتوانیم سه‌پایه رویایی خودمان را بگیریم، بهتر است یک سه‌پایه که کارمان را راه می‌اندازد بگیریم و آن را تا زمان خریدن یک سه‌پایه عالی، عوض نکنیم.
۵- دوربین‌مان را بشناسیم
معمولا عکاسی منظره بسیار کند است و صحنه روبه‌رو ما زیاد جابه‌جا نمی‌شود. برای مثال طوفانی که به آرامی در حال نزدیک شدن است، انفجار یک کوه آتش‌فشان یا رعد و بر‌ق‌هایی که از آسمان به زمین اصابت می‌کنند. مناظر به آرامی حرکت می‌کنند تا اینکه به یک‌باره سرعت آن‌ها افزایش میابد و اتفاقات و لحظات بی‌نظیری را رقم می‌زنند.
باید وقتی که این لحظه بی‌نظیر اتفاق می‌افتد که همیشه هم غیرمنتظره است، آماده باشیم. مهم‌ترین چیز این است که دوربین‌مان را بشناسیم. ما باید بدانیم حتی به‌صورت چشم‌بسته با آن کار کنیم و نیاز داریم به این مهارت دست پیدا کنیم که در سریع‌ترین زمان ممکن تنظیمات دوربین را تغییر بدهیم. هرچه‌قدر در زمان یک اتفاق غیرمنتظره، کمتر درگیر دوربین‌مان باشیم، بیشتر می‌توانیم زمان خودمان را صرف عکاسی از آن لحظه بکنیم.
ما برای هر عکاسی منظره که می‌خواهیم انجام بدهیم باید برنامه‌ریزی کنیم تا در صورتی که یک اتفاق غیرمنتظره افتاد بتوانیم آن را پوشش بدهیم. برای مثال آیا می‌دانیم برای سناریوهای مختلف باید از چه حالت نوردهی استفاده کنیم؟ آیا تا بحال تمرین تعویض سریع لنزها را انجام داده‌ایم (بدون انداختن آن‌ها بر روی زمین!)؟ این‌ها موارد اساسی هستند که شاید ساده بنظر برسند اما می‌توانیم با تمرین زیاد و سریع شدن در آن‌ها، در زمان وقوع یک اتفاق بی‌نظیر، از آن عکاسی کنیم در حالی‌که خیلی از افراد دیگه بدلیل سریع نبودن آن‌ها را از دست می‌دهند.
سخن پایانی
عکاسی منظره به طرز شگفت‌انگیزی سرگرم‌کننده است و اگر بتوانیم مفهوم و تصویری را که در ذهنمان داریم، عکس‌برداری کنیم که فوق‌العاده می‌شود. نکاتی که گفته شده می‌تواند شروع خوبی را برای عکاسی منظره فراهم کند و اگر حتی فقط روی یکی از آن‌ها تمرکز کنیم مطمعنیم شاهد بهبود کیفیت عکس‌های منظره‌مان خواهیم بود. مهم نیست که چه چیزی پیش می‌آید. همین الان عکاسی منظره را شروع کنیم و قطعا آینده هیجان‌انگیزی در انتظارمان خواهد بود. مقالات بیشتر در زمینه عکاسی منظره را در نایت این وی آر (Nightinvr) بخوانید.