چند وقت پیش بود که راجع به بزرگترین درختان جهان با نام سکویای غول‌پیکر مطلبی خواندم. اما وقتی عکس‌های آن‌ها را در اینترنت مشاهده کردم، آن‌چنان بزرگ به نظر نمی‌رسیدند. در حقیقت دوربین‌ها می‌توانند ما را به راحتی گول بزنند و اجسام کوچک را بزرگ یا اجسام بزرگ را کوچک نشان دهند. به همین جهت استفاده از مقیاس در عکاسی منظره اهمیت زیادی دارد و تا زمانی که از مقیاس به خوبی در عکس‌هایمان استفاده نکنیم، نمی‌توانیم عظمت و زیبایی مناظر را به‌خوبی نشان دهیم. در این مقاله نکات مهمی را برای استفاده از مقیاس در عکاسی توضیح می‌دهیم.
استفاده از آدم‌ها برای ایجاد مقیاس در عکاسی
رایج‌ترین روش برای نشان دادن یک چشم‌انداز بزرگ، گنجاندن اشخاص در تصاویر است. همان درختان غول‌پیکر را در نظر بگیرید که اگر آدم‌هایی در عکس وجود داشتند، میزان بزرگی درختان به‌خوبی قابل تشخیص بود. البته برای نشان دادن مقیاس در عکاسی، راه‌های دیگری هم وجود دارد اما از آنجایی که دسترسی به سوژه‌های انسانی راحت‌تر است، این روش کاربرد بیشتری دارد.
برای مثال اگر قصد عکاسی از یک آبشار زیبا را داشته باشیم، می‌توانیم از دوست خود بخواهیم در قاب تصویر ما بایستد تا بتوانیم بزرگی آبشار را به‌خوبی نشان دهیم. حتی اگر کسی اطرافمان نباشد تا در این مورد به ما کمک کند، استفاده از سه‌پایه یک انتخاب عالی است؛ چراکه به ما این امکان را می‌دهد تا دوربین را روی آن تنظیم کرده و خودمان در بخشی از سوژه عکاسی جا بگیریم.
استفاده از حیات‌وحش
گزینه دیگری برای ارائه مقیاس در تصاویر، استفاده از حیوانات در کنار چشم‌انداز‌های بزرگ است. با اینکه یافتن منظره‌ای زیبا با حیات‌وحشی در همان قاب، دشوار است اما نتیجه بسیار زیبایی در عکاسی به همراه دارد. برای مثال گروهی از اسب‌ها در دوردست یا آهوهایی که در چشم‌انداز بزرگ جنگل، کوچک به نظر می‌رسند، به‌خوبی مقیاس عکس را نشان می‌دهند. همچنین عکس‌های منظره‌ای که در آن‌ها از حیوانات و حیات‌وحش استفاده شده‌است، ساختار بکر و طبیعی‌تری را ایجاد می‌کنند.
استفاده از سازه‌های ساختمانی برای ایجاد مقیاس
تاکنون درباره موجودات زنده صحبت کرده‌ایم که می‌توانند برای یک صحنه، مقیاس خوبی فراهم کنند. اما روش دیگری برای ارائه مقیاس در عکاسی منظره، استفاده از ساختمان‌ها، پل‌ها، خانه‌ها و به طور کلی سازه‌های ساخته شده توسط انسان است.
البته تخمین زدن اندازه‌ی سازه‌های ساخته شده توسط انسان نسبت به موجودات زنده سخت‌تر است و به همین دلیل ممکن است حالت فریبنده‌تری برای عکس ایجاد کنند. با این وجود گاهی‌اوقات ترکیب سازه‌های ساختمانی و مناظر طبیعی علاوه بر نشان دادن مقیاس، سوژه جذابی ایجاد می‌کنند.
ترکیب‌بندی برای ایجاد مقیاس
گاهی‌اوقات برای نشان دادن مقیاس یک تصویر به اشیا یا موجودات زنده نیازی نداریم و تنها با یک ترکیب‌بندی خوب می‌توانیم مقیاس تصویر را نشان دهیم. برای مثال هنگام عکاسی از درخت‌های غول‌پیکر و بلند استفاده از انسان‌ها به ما کمک می‌کرد، بزرگی درختان را به‌خوبی نشان دهیم؛ اما اگر نخواهیم از یک شخص در عکسمان استفاده کنیم، می‌توانیم با نشان دادن یک آسمان وسیع در بالای سر و تشعشات نوری که دزدکی از میان شاخ و برگ درختان سرک کشیده‌اند، وسعت درختان و منظره‌ی پیش رویمان را نشان دهیم.
نقش فاصله‌کانونی در مقیاس عکس
لنزها با فاصله‌های کانونی مختلف می‌توانند مقیاس را به روش‌های متفاوتی در یک منظره نشان بدهند. برای مثال یک لنز واید یا اولترا واید می تواند یک صحنه بسیار وسیع‌تر از عکس‌های گرفته شده با فاصله کانونی استاندارد نشان بدهد. و این موضوع باعث می‌شود منظره بزرگتر دیده شود.
در حالیکه لنزهای واید انگل از فاصله‌کانونی کوتاه و میدان دید وسیع‌تری برخوردار هستند و موضوعات بیشتری را در قاب تصویر جا می‌دهند. بنابراین اگر بخواهیم عظمت کوهی در دوردست را نشان بدهیم، استفاده از لنز واید انگل بسیار مناسب است.
همچنین برای نشان دادن مقیاس مناظر دور، لنزهای تله‌فوتو بسیار مفید هستند و قابلیت فوکوس در فاصله‌های دور را دارند. در حقیقت این نوع لنزها توانایی گرفتن عکس‌هایی بزرگ از سوژه‌های دور و غیرقابل‌دسترس را دارند و به خاطر زاویه‌دید باریک‌تر، سردرگمی بصری را کاهش می‌دهند.
برای درک بهتر در ادامه به ترتیب تصاویری با استفاده از لنزهای اولترا واید، واید انگل و تله‌فوتو قرار داده‌ایم.
سخن پایانی
هدف یک عکاس منظره به‌ویژه در مکان‌های چشم‌گیر و عظیم، نشان دادن اندازه و دامنه چشم‌انداز در یک عکس است. و از آنجایی که نشان دادن جهان سه‌بعدی در یک مستطیل مسطح به عنوان عکس کار سختی است، استفاده از مقیاس در عکاسی منظره، بسیار مهم است. در حقیقت وجود مقیاس در تصاویر به بیننده کمک می‌کند، درک بهتری نسبت به منظره طبیعی داشته باشد.
فرقی نمی‌کند که ما از انسان‌ها، حیوانات یا اشیا در عکسمان برای نشان دادن مقیاس استفاده کنیم یا عظمت یک منظره را با استفاده از ترکیب‌بندی و لنزهای مختلف نشان دهیم؛ آنچه اهمیت دارد این است که با تمرین بیشتر نسبت به سوژه‌های مختلف شناخت بیشتری کسب کرده و بتوانیم به یک مقیاس خوب در عکسمان، دست پیدا کنیم. البته گرفتن یک عکس خوب علاوه بر در نظر گرفتن مقیاس به نکات دیگری هم نیاز دارد که در مقالات بعدی نایت این وی آر (Nightinvr) بررسی می‌کنیم.